4.3. “Rānda” / “Rand”

Loe Kōrli Stalte teksti “Rānda” (“Rand”), tõlgi ja vasta küsimustele.

Mēg jelām līvlizt kilīš rāndanaigās. Ōļaz mõtsā, siņņi meŗ ja vāldad jõugõ kȭnkad āt ne, mis mēg täs jegā pǟva nǟmõ.
Nei jõvā mǟngami, kui vālda rānda jõugõ sizāl äb ūo lapstõn mittõ kuskis. Sǟl võib kuoŗŗõ ka rāndakōšidi. Mūndakõrd um nēḑi väggõ jennõ aigās.
Pȯiškizt tīebõd piedāg lõudstõ kuoigīdi, panbõd näntõn pīeld pǟlõ, pīeld jūr papīerst puŗŗõd ja panbõd nänt vȯigõm. Tūļ ajāb kuoigīd āiga jūst jarā, kuņtš ne sōbõd ōŗa pǟl, kus lāinõd nänt immõr ētabõd.
Až set tōb, võib ka lǟdõ mierrõ gilgõm. Sūrd rovzt võibõd gilgõs lǟdõ iļ tuoiz, mūndakõrd ka iļ kuolmõz ōŗa. Lapst äb sōt tūoizta aŗŗõ sōņõ, jūom um jubā jennõks tõvā. Tuoiz jūoms um vež emīņ vil, äb ku alīzõs jūoms.
Ku um sieldi āiga, siz võib nǟdõ tūolapūol mīerda Sōrmōdõ. Vālda Sōrmō bōik pāistab pigātagā īdtõluggõ.
Pids mīerda lǟbõd kuoigīd ja kalāmīed laiḑi nǟb kil mierrõ lǟmõ, kil aigõ tulmõ. Kalāmīed tūobõd mierstõ amā jemīņ lešti, sīļkidi ja brēțliži. Mūndakõrd āt āigavõrgīš ka sūŗimõd kalād nemē tūrskad, sīgõd, lašīd ja munt.

(Stalte 2011: 38, allolev pilt samas)

1. Kus u’m lapstõn jõvā mǟngami? Mikšpierāst?
2. Mis võib mie’rsõ tī’edõ?
3. Mingi u’m ve’ž tuoiz jūoms?
4. Või Sǭrmǭ bǭik u’m pu’nni?
5. Mingiži ka’ļḑi kalāmīed mie’rstõ tūobõd/ve’jjõbõd?